Hàn the là một hợp chất hóa học ở dạng tinh thể hoặc dạng bột màu trắng, không màu, không mùi, không vị, ít tan trong nước nguội nhưng tan nhiều trong nước nóng, có tác dụng kìm khuẩn. Hàn the có tính chất sát khuẩn nhẹ nên có thể kéo dài thời gian bảo quản cho sản phẩm, đặc biệt hàn the làm cho sản phẩm tinh bột như bún, mì, bánh phở; thịt và các sản phẩm chế biến thịt như giò, chả, nem chua; cá trở nên dai, giòn.

Trong công nghiệp, hàn the là một loại nguyên liệu sản xuất một số hợp kim, thép chịu mài mòn, sản xuất thủy tinh, men sứ các loại, men tráng đồ sắt; là nguyên liệu làm bóng bề mặt kim loại và để sản xuất một số loại chất tẩy rửa, bột giặt, kem làm trắng da…

Đối với sức khỏe con người, khi ăn thực phẩm có chứa hàn the thì cơ thể chưa có ngay triệu chứng ngộ độc thực phẩm cấp tính nhưng sẽ gây độc tích lũy, đặc biệt hàn the tích lũy trong mô mỡ, mô thần kinh, gây ảnh hưởng độc đến cơ quan tiêu hóa, rối loạn hấp thu, các quy trình chuyển hóa và chức năng của các cơ quan trong cơ thể.

Biểu hiện bằng các dấu hiệu mất cảm giác ăn ngon, khó tiêu, giảm cân, nôn, tiêu chảy nhẹ, mẩn đỏ da, rụng tóc, suy thận và có các cơn động kinh...hàn the sẽ dẫn đến sự phát triển chậm trong tuổi trưởng thành, làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Phụ nữ bị nhiễm độc hàn the mãn tính có thể gây nhiễm độc tới thai nhi và trẻ nhỏ. Khi tích lũy trong cơ thể, hàn the còn có khả năng gây tổn thương gan và thoái hóa cơ quan sinh dục như teo tinh hoàn.

Do hàn the có độc tính khá lớn đối với cơ thể nên Ủy ban Codex Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đều không cho phép hàn the có trong danh mục chất phụ gia được phép sử dụng trong quá trình chế biến thực phẩm.

Hàn the có thể gây ngộ độc cấp tính cho người sử dụng với liều lượng thấp. Liều từ 5 gam trở lên đã gây ngộ độc cấp tính có thể dẫn đến tử vong. Trong thực tế, ít gặp trường hợp ngộ độc cấp tính do hàn the mà thường gặp ngộ độc mãn tính, ảnh hưởng đến gan, thận, biếng ăn, suy nhược cơ thể.

Người sử dụng các thực phẩm có hàn the, khi bị ngộ độc có các biểu hiện sau:

Ngộ độc cấp tính: Thường xảy ra trung bình từ 6-8 giờ sau ăn, với các triệu chứng buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau co cứng cơ, co giật, chuột rút vùng bụng, vật vã, cơn động kinh, có dấu hiệu kích thích màng não và kích động, tróc da, phát ban, đặc biệt là vùng mông, gan bàn tay, có thể có các dấu hiệu suy thận. Nếu nặng có thể thấy nhịp tim tăng nhanh, sốc trụy mạch, da xanh tím, co giật, hoang tưởng và hôn mê. Những thay đổi thường gặp là xuất huyết nội tạng, xung huyết, thoái hóa ống thận, tổn thương ở não và tủy sống. Tỷ lệ tử vong do ngộc độc cấp tính là 50%.

Ngộ độc mãn tính: Ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, hấp thụ, quá trình chuyển hóa và chức năng của thận với biểu hiện mất cảm giác ăn ngon, giảm cân, nôn, tiêu chảy nhẹ, mẩn đỏ da, cùng với tróc da đặc biệt là vùng mông, lòng bàn tay và lòng bàn chân, rụng tóc, suy thận. Nếu tổn thương thần kinh có biểu hiện cơn động kinh co giật, da xanh xao, suy nhược không phục hồi được.

Nếu thấy các biểu hiện trên, chúng ta cần phải gây nôn nếu còn sớm và trong trường hợp nạn nhân mất ý thức hoặc lơ mơ, hãy để nằm nghiêng tư thế an toàn, chuyển nhanh chóng vào bệnh viện cấp cứu.

Do vậy người sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng “Tuyệt đối không được sử dụng hàn the trong chế biến thực phẩm”. Người tiêu dùng, hãy cảnh giác phát hiện những cơ sở sản xuất có sử dụng hàn the, tẩy chay các cơ sở này và khi phát hiện khai báo với cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý./.

BGP